تاریخچه ساز تمبک و اصالت آن
ساز تمبک یکی از محبوبترین ابزاهای موسیقی است که به دلیل صدای بی نظیر، جایگاه خاصی در موسیقی ایرانی دارد. اگر آشنایی با تاریخچه ساز تمبک برای شما جذاب است، در این مقاله همراه ما باشید.
ساز تمبک
تمبک یا تنبک یکی از سازهای کوبه ای است که به شکل یک جام تک سر در آمده و به عنوان قدیمیترین ساز ایرانی شناخته می شود. در گذشته برای ساخت تمبک از چوب، سفال و فلز استفاده میکردند. ولی به مرور چوبهای مستحکمی مانند چوب درخت گردو یا توت، جایگزین سفال و فلز شد.
تنبک از از معدود سازهایی است که وقت و هزینه زیادی برای تزئین آن صرف میشود. به همین دلیل یک اثر هنری برجسته در ایران محسوب میشود. این ساز انواع مختلفی دارد که از نظر اندازه، جنس و کاربرد متفاوت هستند.
- از تمبک کوچک برای تکنوازی استفاده میشود.
- از تمبک بزرگ برای همراهی با سازهای دیگر استفاده میشود.
- تمبک جفتی در کنار هم استفاده میشود.
- در تمبک ترکهای، ترکههایی در اطراف آن قرار گرفتهاند که با ضربه زدن صدا تولید میشود.
تاریخچه ساز تمبک
تنبک یکی از قدیمیترین سازهای ایرانی است که تاریخچه آن پر فراز و نشیب است. این ساز در سراسر جهان و در فرهنگهای مختلف شناخته شده است و به عنوان یکی از سازهای اصلی در موسیقی ایرانی، ترکی، هندی و عربستانی به کار استفاده میشود. اثر این ساز را همچنین در سبکهای غربی مانند جاز و کلاسیک مشاهده شده است.
تاریخچه ساز تمبک به اولین تمدنهای ایران برمیگردد و مستنداتی وجود دارد که به حضور این ساز در دوره ساسانیان اشاره میکند. در آن دوران، از تنبک به عنوان یکی از سازهای رایج در مراسم مذهبی، جشنها و همچنین جنگها استفاده میکردند.
در دوره اسلامی نه تنها محبوبیت تنبک کم نشد، بلکه در در آثار شاعران و نویسندگان بزرگ دیده میشد. برای مثال، در یکی از کتابهای ابوالحسن علی بن حسین مسعودی با نام «مجمل التواریخ و القصص»، از تنبک به عنوان یکی از سازهای محبوب مردم و درباریان یاد شده است.
تنبک نوازی در عصر قاجار
یکی از دورههای مهم در تاریخچه ساز تمبک، دوره قاجار است که به که در این دوره تنبک به عنوان یکی از سازهای اصلی موسیقی ایرانی ثبت شد. در این دوران، تنبکهای بزرگ برای همراهی با سازهای دیگر در ارکستر و تنبکهای کوچک برای تکنوازی استفاده میشدند. همچنین، نوازندگان بسیاری ظهور کردند که به تکنیکهای نوازندگی این ساز دست یافتند. برای مثال، آقاجان شیرازی، یکی از نوازندگان برجسته این دوره، تکنیکهای جدیدی را در نوازندگی تنبک ابداع کرد که هم اکنون در موسیقی سنتی مورد استفاده قرار میگیرد.
تنبک نوازی تمبک در دوره معاصر
با توسعه موسیقی در مناطق مختلف جهان، تنبک به تدریج تغییر شکل یافت. در ایران، به عنوان یکی از سازهای اصلی در قالب گروههای موسیقی استفاده میشود. این ساز به یکی از سازهای مهم در دوره معاصر تبدیل شد و جایگاه ثابتی در ارکسترهای موسیقی ایرانی پیدا کرد. در این دوره، نوازندگان بسیاری از جمله حسین تهرانی ظهور کردند که به تکنیکهای نوازندگی این ساز دست یافتند. همچنین، نوازندگان دیگری از جمله محمد اسماعیلی، داریوش طلایی، سیامک بنایی و همایون شجریان در دوره معاصر فعالیت میکردند.
ریشههای تاریخی ساز تمبک
ریشههای تاریخی ساز تمبک در مناطق مختلف جهان دیده میشود. هر کدام از این مناطق در طول زمان به شکل و نحوه مختلفی از تنبک استفاده میکردند.
مناطق شرق و خاورمیانه
در مناطق شرق نزدیک و خاورمیانه، تنبک در مراسم مذهبی استفاده میشد و در امپراتوری بابل و آشور، از این ساز در مراسم جشن استفاده میشد. همچنین، در مصر باستان از تنبک در مراسم مذهبی و عروسیها استفاده میشد.
هند
تنبک یکی از سازهای مهم در موسیقی هندی است و در در موسیقی معاصر هند و موسیقی کلاسیک هندی مانند کارناتیک و هندوستانی استفاده میشود.
ترکیه
تنبک با نام “دُمبِلِک” در موسیقی سنتی ترکیه شناخته میشود و یکی از سازهای اصلی محسوب میشود که در سبکهای مختلف استفاده میشود.
عربستان سعودی
تنبک با نام “دربکة” در عربستان سعودی شناخته میشود و در مراسمها و جشنهای مختلف عربی به کار میرود. همچنین در اجراهای گروهی و تکی نیز استفاده میشود.
تکنیکهای نواختن تمبک در گذر زمان
تکنیکهای نواختن تمبک، دارای یک تاریخچه طولانی است. ریشههای تاریخی این ساز به دوران باستان بازمیگردد که از آن زمان به عنوان یک ابزار موسیقی و ریتمیک برای همراهی و اجرای آواز مورد استفاده قرار میگرفت. تنبک در مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه، آسیا و … با نام و شکلهای مختلف شناخته شده است.
از زمان دوره قاجار، تکنیکهای پیچیده و متنوعی همچون پشتزنی، بچهزنی و ضرب زدن با انگشتان بر روی سطح تنبک برای نواختن این ساز به کار گرفته شد. در قرن بیستم، فنون جدیدی برای ساخت و ساز تنبکها مورد استفاده قرار گرفته شد، اما همچنان اصالت و ارزش هنری این ساز حفظ ماند.
در حال حاضر، تنبک به عنوان یک ساز محبوب و پرکاربرد در موسیقی جهانی شناخته میشود و در انواع سبکها از جمله موسیقی سنتی، نمایشی، جاز و راک به کار گرفته میشود. همچنین، این ساز به عنوان یک ساز قابل حمل در کنسرتها، نمایشهای زنده و ضبط های استودیویی مورد استفاده قرار میگیرد.
شرکت در دورههای آموزش تمبک
شرکت در دورههای آموزش تنبک به عنوان یکی از بهترین راهها برای یادگیری این ساز باستانی و محبوب محسوب میشود. آموزش تنبک را میتوانید با مجموعه موسیقی پیکولو شروع کنید.
دورههای آموزش تنبک در آموزشگاه پیکولو، اصول پایه این ساز که شامل نکات فنی، تکنیکهای مختلف نوازش و آشنایی با ریتمها و مقامهای موسیقی است به هنرجویان آموزش داده میشود. همچنین، در این دورهها، به تمرینات عملی و تکرار صحیح نواختن تنبک اهمیت ویژهای داده میشود.
در طول دورههای آموزشی، هنرجویان در کنار اساتید باتجربه فنون و تکنیکهای پیشرفته را آموزش میبینند . توجه داشته باشید که محدودیت سنی برای آموزش تنبک وجود ندارد و هر شخصی که به نواختن این ساز علاقمند باشد، با تمرین و پشتکار می تواند آن را یاد بگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید